AMBA 2026: Sân chơi kỹ thuật thúc đẩy nguồn nhân lực cho ngành bán dẫn

AMBA 2026: Sân chơi kỹ thuật thúc đẩy nguồn nhân lực cho ngành bán dẫn Việt Nam

Sự khởi động của Automation Machine Builder Award (AMBA) 2026 đang thu hút sự quan tâm đặc biệt của giới công nghệ và doanh nghiệp. Không chỉ là cuộc thi thiết kế máy tự động dành cho sinh viên, AMBA được xem là thước đo phản ánh nhu cầu nhân lực ngày càng tăng của ngành công nghiệp bán dẫn - lĩnh vực đang được coi là trụ cột tăng trưởng mới của nền kinh tế Việt Nam.

Ngành bán dẫn bứt tốc và bài toán nguồn nhân lực

Trong 5 năm gần đây, nhiều tập đoàn quốc tế liên tục mở rộng đầu tư tại Việt Nam, đặc biệt trong lĩnh vực đóng gói, kiểm định chip và tự động hóa phòng sạch. Vốn FDI đổ vào ngành được dự báo đạt hàng chục tỷ USD giai đoạn 2025 - 2030, kéo theo nhu cầu lớn về kỹ sư cơ điện tử, tự động hóa, robot, điều khiển - đo lường và công nghệ sản xuất bán dẫn.

Tại lễ phát động AMBA 2026, ông Nguyễn Quốc Đạt, Chủ tịch HĐQT Công ty CP Giải pháp tự động hóa ETEK nhận định, Việt Nam cần ít nhất 50.000 kỹ sư liên quan đến tự động hóa và bán dẫn trong thập kỷ tới. Theo ông, sinh viên cần môi trường thực hành “thực chiến” để rút ngắn khoảng cách giữa đào tạo đại học và tiêu chuẩn của nhà máy công nghệ cao.

AMBA ra đời trong bối cảnh đó và nhanh chóng trở thành một trong những sân chơi uy tín giúp sinh viên tiếp cận công nghệ thực tế, đặc biệt ở mảng robot công nghiệp, hệ thống khí sạch, thị giác máy và truyền động - điều khiển.

Sự tham gia của nhiều doanh nghiệp công nghệ toàn cầu

Điểm nổi bật của mùa giải 2026 là sự đồng hành của hàng loạt doanh nghiệp công nghệ quốc tế đang hoạt động trong hệ sinh thái tự động hóa, bán dẫn tại Việt Nam: ABB, Kuka, Bosch Rexroth, Cognex, SMC, Advantech, Delta Electronics… cùng các đơn vị đào tạo, nghiên cứu như: Amkor Technology Việt Nam và Đại học Bách khoa Hà Nội.

Buổi lễ phát động có sự góp mặt của đại diện các doanh nghiệp: ABB Automation and Electrification Việt Nam: ông Tạ Ngọc Khanh, ông Đặng Nam Trường; Kuka Việt Nam: ông Trần Trọng Tín, ông Nguyễn Văn Công; Bosch Rexroth Việt Nam: ông Nguyễn Hoàng Thịnh, ông Nguyễn Đức Thịnh; Cognex Việt Nam: ông Đỗ Hoàng Chung; SMC Corporation Việt Nam: ông Nguyễn Đăng Hoàng, ông Phạm Văn Minh; Advantech Việt Nam: ông Nguyễn Văn Nguyện; Delta Electronics Việt Nam: ông Trần Văn Hiện, ông Hoàng Tuấn Anh, ông Nguyễn Khắc Hiếu.

Sự hiện diện này không chỉ mang tính biểu trưng mà còn kéo theo cơ hội thực tế cho sinh viên: tiếp xúc thiết bị robot chuẩn phòng sạch, hệ thống truyền động - điều khiển công nghiệp, vision kiểm tra chất lượng wafer, giải pháp khí nén chuyên dụng và nền tảng điều khiển, dữ liệu cho nhà máy thông minh.

Nhiều chuyên gia nhận định AMBA đang dần trở thành “điểm giao” giữa đào tạo kỹ thuật và nhu cầu tuyển dụng của các nhà máy công nghệ cao, đặc biệt trong giai đoạn Việt Nam từng bước xây dựng chuỗi giá trị bán dẫn.

Chủ đề NPN Loading - mô phỏng yêu cầu thực tế của nhà máy chip

Khác với nhiều cuộc thi kỹ thuật mang tính học thuật, AMBA chọn tiếp cận từ “bài toán của doanh nghiệp”. Chủ đề năm 2026: “Máy tự động trong sản xuất bán dẫn - NPN Loading” nhằm mô phỏng một quy trình thực tế trong dây chuyền sản xuất wafer và chip, nơi yêu cầu độ chính xác, tốc độ và khả năng vận hành liên tục 24/7 trong môi trường phòng sạch đạt tiêu chuẩn quốc tế.

Theo đại diện Ban giám khảo, yêu cầu của đề bài giúp sinh viên: tiếp cận chuẩn kỹ thuật của Samsung, Intel, Amkor, Infineon…; hiểu đặc tính môi trường phòng sạch và hệ thống robot chuyên dụng; biết cách tích hợp vision, cảm biến, truyền động và điều khiển vào một dây chuyền tự động hoàn chỉnh. Nhờ đó, các thiết kế tại AMBA có thể trở thành bản mẫu (prototype) để phát triển thành sản phẩm pilot hoặc ứng dụng thử nghiệm trong doanh nghiệp.

Đào tạo tư duy kỹ sư từ ý tưởng đến vận hành

Theo ông Lê Nguyễn Tuân, đại diện ban giám khảo, cuộc thi hướng tới ba mục tiêu đào tạo chính: Hiểu sâu về công nghệ sản xuất bán dẫn gồm tiêu chuẩn kỹ thuật, độ sạch, yêu cầu chính xác đến micron; Nâng tầm tư duy hệ thống về tối ưu, ổn định, an toàn - những yếu tố thiết yếu để trở thành kỹ sư tự động hóa chuyên nghiệp; Phát triển kỹ năng triển khai dự án: thiết kế - mô phỏng - lắp ráp - lập trình - vận hành - tối ưu.

AMBA được ví như “dự án kỹ thuật thu nhỏ”, nơi sinh viên thực hành toàn bộ chu trình thiết kế máy thay vì chỉ làm mô hình lý thuyết như truyền thống.

Quy mô mở rộng: 300 sinh viên với 61 đội đến từ 27 trường

Năm 2026, cuộc thi thu hút 300 sinh viên từ 27 trường đại học trên cả nước, chia thành 61 đội. Đây là con số tăng đáng kể so với mùa đầu tiên, cho thấy nhu cầu thực hành công nghệ cao của sinh viên đang ngày càng lớn.

Mỗi đội thi gồm 3-5 thành viên, khuyến khích liên kết liên trường để tạo ra các ý tưởng đa ngành, điều vô cùng cần thiết trong bối cảnh robot, cơ khí chính xác, điều khiển và công nghệ thông tin ngày càng tích hợp sâu.

Tổng giá trị giải thưởng của mùa 2026 là 150 triệu đồng, nhưng theo đánh giá của nhiều sinh viên, giá trị lớn nhất nằm ở cơ hội thực tập, tuyển dụng, kết nối doanh nghiệp và tham quan dây chuyền sản xuất của các nhà máy bán dẫn.

AMBA 2026 cho thấy dấu hiệu tích cực về sự hội tụ giữa đào tạo - công nghiệp - doanh nghiệp, trong bối cảnh Việt Nam đặt mục tiêu hình thành đội ngũ kỹ sư chất lượng cao phục vụ ngành công nghiệp bán dẫn. Với sự tham gia của đông đảo sinh viên và các doanh nghiệp công nghệ quốc tế, cuộc thi được kỳ vọng tiếp tục đóng góp cho thị trường nhân lực kỹ thuật đang tăng tốc mạnh mẽ những năm tới.